235. Dünya Sosyalist Web Sitesi, Türkiye’de gerçek Troçkizmin gelişiminde kritik bir rol oynadı. Sosyalist Eşitlik Partisi’ni önceleyen, kökleri 1980’lere uzanan ve Halil Çelik’in önderlik ettiği grubun DEUK ile tanışması, Troçkizmin Stalinizme, sosyal demokrasiye, Pabloculuğa ve her türden burjuva milliyetçiliğine karşı mücadelesinin derslerini çıkararak Uluslararası Komite’nin siyasi otoritesini kabul eden Troçkist bir örgüte dönüşmesi, WSWS aracılığıyla oldu.
236. Halil Çelik’in grubunun Troçkizme ve DEUK’a ulaşması, Pabloculuğun çeşitli türlerini oluşturan çok sayıda ilkesiz, ulusalcı ve oportünist siyasi eğilimle uzun ve acı deneyimler sonucunda olmuştu. Bu, Pablocu örgütlerin dünya çapındaki yıkıcı politikalarının Türkiye’deki bir yansımasıydı. Pablocuların 1950’lerin başından beri “Troçkizm” adına devrimci işçileri ve gençleri Stalinist, sosyal demokrat ve burjuva milliyetçi hareketler içinde siyasi olarak tasfiye olmaya yönlendirmesi, Türkiye gibi birçok ülkede gerçek Troçkizmin uzun bir süre gelişmesini engelledi. Ancak 2000’lerde Türkiye’den bir grubun DEUK’la tartışmaya başlaması ve “Dördüncü Enternasyonal’in kuruluş ilkelerinin DEUK’un belgelerinde ifadelerini bulduğu” sonucuna varması, dünya çapında Troçkizm ile her türden küçük burjuva sahte sol eğilim arasındaki güç ilişkilerindeki nesnel bir değişimi yansıtıyordu.
237. David North, Savunduğumuz Miras’ın Türkçe basımına önsözde, Dördüncü Enternasyonal’in Uluslararası Komitesi’nin Türkiye şubesini inşa etmenin önemini şöyle açıklamıştı: “Savunduğumuz Miras’ın Türkçe çevirisinin yayınlanmasına özel önem kazandıran şey, yalnızca Troçki’nin Türkiye’de sürgünde olması ile Dördüncü Enternasyonal’in tarihi arasındaki bağlantı değildir. Türkiye’nin dünya emperyalist sisteminin jeopolitikasında işgal ettiği son derece önemli konum, bu ülkedeki sınıf mücadelelerinin devasa boyutlar edineceğinin güvencesini vermektedir. Bu yüzden, Troçkist hareketin Türkiye’de inşa edilmesi, Dördüncü Enternasyonal’in asli bir stratejik görevidir. Bu, Türkiye işçi sınıfının ve gençliğinin ileri kesimlerinin, öğretiye bağlı Troçkistler tarafından, Marksizm karşıtı revizyonizmin farklı biçimlerine, özellikle de Michel Pablo’nun (1911-1996) ve Ernest Mandel’in (1923-1995) tasfiyeci anlayışları ile bağlantılı olanlara karşı verilmiş uzun mücadelenin tarihi konusunda eğitilmesini gerektirmektedir.”[1]
238. Sosyalist Eşitlik Partisi’nin inşası, Pablocu revizyonizme karşı Troçkist ilkelerin savunulmasına dayanıyordu. Morenocu ve Lambertist versiyonları da dahil olmak üzere Pablocu eğilimlerin enternasyonalizmi ve sürekli devrim teorisini reddetmesine; Stalinizme, Kürt burjuva milliyetçiliğine ve sendika bürokrasilerine ilerici rol atfetmesine karşı çıkmaya çalışan Halil Çelik ve grubu, DEUK’un tarihi belgelerini incelediğinde, Dördüncü Enternasyonal’in sürekliliğinin Uluslararası Komite’de cisimleştiği sonucuna vardı.
239. Sosyalist Eşitlik Partisi’ni önceleyen Toplumsal Eşitlik Grubu’nu temsilen Halil Çelik yoldaşın da katıldığı DEUK’un 2014’teki plenumunda “Türkiye’de bir Uluslararası Komite şubesi kurma” yönünde kritik bir karar alındı.[2] Grubun 2014’ten sonraki faaliyetine bu karar ve DEUK ile daha yakın siyasi işbirliği yön verdi. Grup, adını 2018’de “Sosyalist Eşitlik” olarak değiştirdi ve bu kararı şöyle açıkladı:
1) Sosyalist Eşitlik, yeni adıyla birlikte, DEUK’un tüm resmi şubeleri ile uyumlu bir isim (Sosyalist Eşitlik Partisi) üstleniyor ve böylece, Dördüncü Enternasyonal’in Türkiye şubesi olma kararlılığını vurguluyor.
2) Sosyalist Eşitlik, grubun adına “sosyalist” sıfatını ekleyerek, temel hedefini vurguluyor: Ortadoğulu işçileri ve gençliği, kapitalizmi yıkmak ve sosyalist bir toplum kurmak üzere tüm ulusal, etnik, dinsel ve mezhepsel ayrımların ötesinde uluslararası sınıf kardeşleri ile birleştirmek.[3]
240. Sosyalist Eşitlik Grubu, Haziran 2022’de, dünya Troçkist hareketi ile tarihsel, ilkesel ve programatik meselelerde hemfikir olması temelinde DEUK’a katılma ve Sosyalist Eşitlik Partisi’ni kurma kararı aldı. Bu,
grubumuzun geçtiğimiz yıllarda Uluslararası Komite ile ilkesel ve tarihsel meselelerde adım adım bütünleşmesini yansıtan son derece bilinçli bir siyasi karardır.
… Küresel jeopolitik ve sınıf mücadelesi açısından kritik bir konumda olan Türkiye’deki büyük sorunların tek çözüm yolu uluslararası sosyalist devrimdir. Sosyalist Eşitlik Partisi’nin (Türkiye) kurulması, büyük tarihsel sorunları çözme görevini önüne koyan biricik siyasi eğilim olan DEUK’un küresel büyümesinin bir ifadesi olacaktır.[4]
241. 2023’ten beri her yıl Büyükada’da düzenlenen Lev Troçki’yi ve onun adadaki yaklaşık dört buçuk yılını anma etkinlikleri, Türkiye’de DEUK’un siyasi ve ideolojik otoritesinin oluşturulmasında sağlanan ilerlemeye tanıklık etti. Bu, daha kapsamlı tarihsel ve siyasi değişimleri yansıtıyordu. Dünya Sosyalist Web Sitesi’nin Ağustos 2023’te açıkladığı gibi:
Etkinlik, Troçkizm ile uluslararası işçi sınıfı arasındaki ilişkide meydana gelen nesnel değişimi hem yansıtmış hem de ona son derece bilinçli bir siyasi ifade kazandırmıştır. Bu değişim, Dördüncü Enternasyonal’in Uluslararası Komitesi (DEUK) önderliğindeki dünya Troçkist hareketinin Stalinizme, sosyal demokrasiye, burjuva milliyetçiliğine ve Pablocu revizyonizme karşı on yıllardır sürdürdüğü siyasi mücadelenin üzerinde yükselmektedir. …
Geçtiğimiz 35 yılda Troçkizm perspektifi doğrulanmakla kalmadı, dünya çapındaki nesnel koşullarda muazzam bir değişime tanık olundu. Troçkizm Marksizmin ve Ekim Devrimi’nin enternasyonalist temelini ve perspektifini temsil ederken, Stalinizm, Sosyal Demokrasi ve Pabloculuk tarihsel olarak zamanını doldurmuş ve siyasi olarak gerici bir ulusalcı perspektifi paylaşıyordu.
Kapitalist üretimin küreselleşmesi ve dünya çapında birbirine bağlı devasa bir işçi sınıfının ortaya çıkması, Uluslararası Komite’nin siyasi mücadelesinin çok daha elverişli bir nesnel temelde gelişmesine olanak sağladı. …
Troçkist hareket, kendi tarihinde yeni bir aşamaya girmiş durumdadır. Bu aşama, nesnel kriz ile Dördüncü Enternasyonal’in Uluslararası Komitesi’nin programı ve pratiği arasındaki kesişmeyle nitelenmektedir.[5]
[1] David North, Savunduğumuz Miras – Dördüncü Enternasyonal’in Tarihine Katkı, s. vii.
[2] “DEUK’a katılma ve Sosyalist Eşitlik Partisi’ni kurma kararı”, 15 Haziran 2022. Bkz. https://www.wsws.org/tr/articles/2022/06/27/truk-j27.html
[3] “DEUK’un Türkiye’deki sempatizan grubu yeni bir isim benimsedi”, 8 Haziran 2018. Bkz. https://www.wsws.org/tr/articles/2018/06/08/turk-j08.html
[4] “DEUK’a katılma ve Sosyalist Eşitlik Partisi’ni kurma kararı”, 15 Haziran 2022. Bkz. https://www.wsws.org/tr/articles/2022/06/27/truk-j27.html
[5] WSWS Uluslararası Yayın Kurulu, “Büyükada’daki Troçki anması ve işçi sınıfının küresel canlanışı,” 26 Ağustos 2023. Bkz. https://www.wsws.org/tr/articles/2023/08/26/lune-a26.html