216. 1988 Perspektifler Kararı, DEUK’u, 1989’da Çin’deki kitlesel protestolarla patlak veren ve kısa bir süre sonra Doğu Avrupa’daki Stalinist rejimlerin çöküşüyle devam eden ve Aralık 1991’de Sovyetler Birliği’nin resmen tasfiyesiyle sonuçlanan Stalinizmin siyasi krizine hazırlamıştı. Sovyetler Birliği’nin dağıtılması, uluslararası işçi sınıfına indirilen siyasi bir darbeydi ve ciddi bir yönelim bozukluğu ve kafa karışıklığı yarattı. Burjuvazinin zafer çığırtkanlığına karşı Uluslararası Komite, Sovyetler Birliği’nin sonunun kapitalist piyasanın zaferi ve sosyalizmin sonu anlamına gelmediği konusunda ısrar eden tek siyasi eğilimdi. Gelişmeler, Troçki’nin uyarılarını doğrulamıştı. Troçki, 1938’de şöyle yazmıştı: “Ya işçi devletinde giderek dünya burjuvazisinin organı haline gelen bürokrasi yeni mülkiyet biçimlerini yıkacak ve ülkeyi yeniden kapitalizme sürükleyecektir ya da işçi sınıfı bürokrasiyi ezecek ve sosyalizme giden yolu açacaktır.”[1] SSCB’nin sonu sosyalizmin değil, Stalinizmin ve onun gerici ulusalcı “tek ülkede sosyalizm” perspektifinin küreselleşmiş üretimin etkisi altındaki başarısızlığını temsil ediyordu. Dünya sosyalist devrimi mücadelesini uzun zaman önce terk etmiş olan Stalinist bürokrasi, Sovyet ekonomisinin krizine ve artan işçi sınıfı huzursuzluğuna, SSCB’yi küresel kapitalizme entegre ederek ve böylece kendi ayrıcalıklarını kapitalist özel mülkiyete bağlayarak yanıt verdi. SSCB’nin dağıtılması, savaş sonrası düzenin çözülmesinin ve kapitalizmin dünya ekonomisi ile iflas etmiş ulus devlet sistemi arasındaki temel çelişkisinin yoğunlaşmasının bir ürünüydü. Sovyetler Birliği’nin ve onun otarşik ulusal ekonomisinin sonu, kapitalizm için parlak bir dönemi başlatmak şöyle dursun, ulusal ekonomik düzenlemeye dayalı tüm parti ve kurumların dönüşümünün ya da çöküşünün habercisiydi. DEUK, kapitalizmin temel çelişkilerinin yoğunlaşmasının kaçınılmaz olarak yeni bir derin ekonomik kriz, savaşlar ve devrim dönemine yol açacağını açıkladı.
217. DEUK, Mihail Gorbaçov’un 1985’te SBKP Genel Sekreterliği görevine gelmesinin ardından başlatılan glasnost (açıklık) ve (perestroyka) politikalarının Stalinist bürokrasinin Ekim Devrimi’ne nihai ihanetinin, yani kapitalist restorasyonun hazırlayıcısı olduğu konusunda aralıksız uyarıda bulundu. DEUK, ileriye giden tek yolun, uluslararası sosyalist devrimin bir parçası olarak Sovyet işçi sınıfının bir siyasi devrimle Stalinist bürokrasiyi devirerek iktidarı alması olduğunu açıklarken, Pablocular tam tersi bir yol izleyerek Gorbaçov rejiminin politikalarını desteklemeye koyuldular. Birleşik Sekreterlik lideri Ernest Mandel SSCB’nin dağılması olasılığını içermeyen dört olası senaryo yazarken, Britanya’daki Pablocu örgütün önderi olan Tarık Ali 1988 yılında yayımlanan Yukarıdan Devrim: Sovyetler Birliği Nereye Gidiyor? adlı kitabını Boris Yeltsin’e adadı.
218. Troçkizmden kopan WRP önderleri ve onların çeşitli oportünist destekçileri de Gorbaçov’un SSCB’de siyasi devrime önderlik ettiğini öne sürecek kadar ileri gittiler. 1985’te Healy’yi ve onun oportünist politikalarını destekleyerek DEUK’tan kopan Yunanistan’daki Savas Mihail-Matsas, 1989’da Healy ile kendi ulusal oportünist gündemleriyle ilgili taktiksel konularda anlaşmazlığa düştü. Ancak Mihail-Matsas, Devrimci Marksist Teori adlı bir dergide yayımlanan Mayıs-Haziran 1989 tarihli bir belgede Gorbaçov yanlısı çizgilerinin Healy ile tam işbirliği içinde hazırlandığını şöyle ifade ediyordu: “1986 yazında … -o zaman ve 1987’ye kadar yakın ve verimli bir işbirliği içinde olan ve neredeyse her gün telefonla iletişim kuran- G. Healy ile S. Mihail aynı anda, perestroykaya yönelmenin Sovyetler Birliği’nde Stalinist bürokrasiye karşı siyasi devrimde bir sıçrama anlamına geldiği ortak sonucuna vardılar.”[2]
[1] Leon Trotsky, The Death Agony of Capitalism and the Tasks of the Fourth International. Bkz.https://www.marxists.org/archive/trotsky/1938/tp/tp-text2.htm
[2] Akt. David North, “The Demise of Savas Michael’s ‘New Era’”, Fourth International, Cilt 16, No. 3-4, Temmuz-Aralık 1989, s. 171. Türkçesi için bkz. https://www.wsws.org/tr/articles/2018/07/02/sava-j02.html